Τι είναι ο “ανθρωπισμός”

Ἀπόδοση ἀποσπάσματος ἀπό τό «ΝΕΩΤΕΡΟ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΗΛΙΟΥ»

Ὁ ὅρος «Ἀνθρωπισμός» στήν στενότερη ἐκδοχή σημαίνει τήν κλασσική παιδεία καί τήν ἀσχολία μέ τά κλασσικά γράμματα, στήν εὐρύτερη δέ σημασία του ἀναφέρεται σ’ἐκεῖνο τό μορφωτικό ἰδεῶδες, τό ὁποῖο, ἀναπτυχθέν κατά τήν ἀρχαιότητα, ἀποβλέπει στήν καλλιέργεια καί ἀνάπτυξη τοῦ ἀνθρώπου σέ ὅλες του τίς ἠθικές καί ἀξιολογικές δυνατότητες, μέ τήν βαθύτερη διείσδυση στό πνεῦμα καί τίς ἀξίες τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ πολιτισμοῦ…

Ἀπόδοση ἀποσπάσματος ἀπό τήν «ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΑΚΗ»

«Ἀνθρωπισμός» ὀνομάσθηκε ἡ κίνηση τῶν χρόνων τῆς Ἀναγεννήσεως, ἡ ὁποία, ὁρμώμενη ἀπό τήν ἀρχή ὅτι ὁ ἄνθρωπος ὀφείλει νά προετοιμάζεται καί νά ἐφοδιάζεται γιά τόν βίο, ὄχι μόνο γιά τόν οὐρανό, ὅπως δίδασκαν οἱ σοφοί τῶν μοναστηρίων, ἐκήρυξε ὅτι ἡ παιδεία ὀφείλει νά εἶναι ἡ προσήκουσα στόν ἄνθρωπο, ἐκείνη ἡ ὁποία τόν ἀναπτύσσει ἁρμονικά κατά τό σῶμα καί τήν ψυχή, ἔχοντας σκοπό τήν καλοκαγαθία (Κάλλος καί Ἀγαθότης)….

Ὁ σύγχρονος ὁρισμός, ἀπό τήν ΔΙΑΚΉΡΥΞΗ ΤΟΥ ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ (2002), τῆς ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ (IHEU).

Ο Ουμανισμός είναι ηθικός. Διαβεβαιώνει την αξία, την αξιοπρέπεια και την αυτονομία του ατόμου και το δικαίωμα του κάθε ανθρώπου στη μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία που συνάδει με τα δικαιώματα και την ελευθερία των άλλων ανθρώπων. Οι Ουμανιστές έχουν χρέος να φροντίζουν για όλη την ανθρωπότητα, συμπεριλαμβανομένων και των μελλοντικών γενεών. Οι Ουμανιστές πιστεύουν ότι η ηθική είναι εγγενές κομμάτι της ανθρώπινης φύσης που βασίζεται στην κατανόηση και στο ενδιαφέρον για τους άλλους, χωρίς να χρειάζεται εξωγενείς κυρώσεις.
Ο Ουμανισμός είναι ορθολογικός. Αποζητά να χρησιμοποιεί την επιστήμη δημιουργικά και όχι καταστροφικά. Οι Ουμανιστές πιστεύουν πως οι λύσεις στα παγκόσμια προβλήματα βρίσκονται στην ανθρώπινη σκέψη και δράση παρά σε θεϊκή παρέμβαση. Ο Ουμανισμός συνηγορεί στην εφαρμογή των επιστημονικών μεθόδων και της ελεύθερης διερεύνησης στα προβλήματα της ανθρώπινης ευημερίας. Αλλά οι Ουμανιστές πιστεύουν επίσης ότι η εφαρμογή της επιστήμης και της τεχνολογίας πρέπει να μετριάζεται από τις ανθρώπινες αξίες. Η επιστήμη μας δίνει τα μέσα αλλά οι ανθρώπινες αξίες πρέπει να προτείνουν το σκοπό.
Ο Ουμανισμός υποστηρίζει την δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο Ουμανισμός στοχεύει στην πληρέστερη δυνατή ανάπτυξη του κάθε ανθρώπου. Θεωρεί ότι η δημοκρατία και η ανθρώπινη ανάπτυξη είναι θέματα δικαιωμάτων. Οι αρχές της δημοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων μπορούν να εφαρμοστούν σε πολλές ανθρώπινες σχέσεις και δεν περιορίζονται στις μορφές διακυβέρνησης.
Ο Ουμανισμός επιμένει πως η προσωπική ελευθερία πρέπει να συνδυάζεται με την κοινωνική ευθύνη. Ο Ουμανισμός αποτολμά να χτίσει έναν κόσμο βασισμένο στην ιδέα του ελεύθερου ανθρώπου που είναι υπεύθυνος απέναντι στην κοινωνία και αναγνωρίζει την εξάρτηση από τον φυσικό κόσμο και την ευθύνη προς αυτόν. Ο Ουμανισμός δεν είναι δογματικός και δεν επιβάλλει πίστη στους υποστηρικτές του. Ως εκ τούτου είναι αφοσιωμένος στην εκπαίδευση χωρίς κατήχηση.
Ο Ουμανισμός είναι μια απάντηση στην ευρέως διαδεδομένη αναζήτηση για μια εναλλακτική στη δογματική θρησκεία. Οι μεγάλες θρησκείες, παγκοσμίως, ισχυρίζονται πως είναι βασισμένες σε αποκαλύψεις, πάντα σταθερές και αδιάλλακτες, ενώ πολλές προσπαθούν να επιβάλλουν τις κοσμοθεωρίες τους σε όλη την ανθρωπότητα. Ο Ουμανισμός αναγνωρίζει πως η αξιόπιστη γνώση για τον κόσμο και τον εαυτό μας προέρχεται από μια συνεχή διαδικασία παρατήρησης, αξιολόγησης, και αναθεώρησης.
Ο Ουμανισμός εκτιμά την καλλιτεχνική δημιουργία και τη φαντασία και αναγνωρίζει τη μετασχηματιστική δύναμη της τέχνης. Ο Ουμανισμός διαβεβαιώνει για τη σπουδαιότητα της λογοτεχνίας, της μουσικής, των εικαστικών τεχνών και των τεχνών του θεάματος για την προσωπική εξέλιξη και ολοκλήρωση.
Ο Ουμανισμός είναι στάση ζωής που στοχεύει στη μέγιστη δυνατή ολοκλήρωση μέσα από την καλλιέργεια του ηθικού και δημιουργικού τρόπου ζωής και προσφέρει ηθικό και ορθολογικό τρόπο να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του καιρού μας. Ο Ουμανισμός μπορεί να γίνει τρόπος ζωής για όλους και οπουδήποτε.

Κύριος στόχος μας είναι να ενημερώσουμε, με τον απλούστερο τρόπο, τους ανθρώπους για το τι σημασία μπορεί να έχει ο Ουμανισμός γι’ αυτούς και σε τι τους δεσμεύει. Χρησιμοποιώντας την ελεύθερη διερεύνηση, τη δύναμη της επιστήμης και τη δημιουργική φαντασία για την προώθηση της ειρήνης και στην υπηρεσία της συμπόνιας, έχουμε την πεποίθηση ότι έχουμε τα μέσα να λύσουμε τα προβλήματα που όλοι αντιμετωπίζουμε. Καλούμε όλους όσοι συμμερίζονται αυτή την πεποίθηση να συμπορευθούν με εμάς σ’ αυτήν την προσπάθεια.

(πηγή: https://humanists.international/what-is-humanism/the-amsterdam-declaration/)